PENJAJAHAN JEPUN DI BORNEO SEBELUM MERDEKA

·         Pada 1hb Januari 1942, tentera Jepun mendarat di Pulau Labuan. Matlamatnya untuk menakluk Borneo Utara dicapai dengan pantas.

·          Pada 16hb Mei 1942, secara keseluruhannya negeri ini jatuh ke tangan Jepun. Di bawah pentadbiran Jepun, ia dibahagikan kepada dua bahagian; bahagian Persisiran Pantai Barat termasuk pendalaman dan bandar Kudat dinamakan Sheikai Shiu dan bahagian Persisiran Pantai Timur dinamakan Tokai Shiu.

·         Pendudukan ini ditentang oleh kumpulan-kumpulan guerila. Antara penentangan yang dilakukan adalah Guerila Kinabalu yang diterajui Albert Kwok di Persisiran Pantai Barat dan satu lagi dipimpin Datu Mustapha pada bahagian utara.

·         Gerila Kinabalu terhapus dalam kejadian pembunuhan beramai-ramai Kwok dan ahli-ahli sekutunya di Petagas pada tarikh 21hb Januari 1944.

·         Pembebasan daripada cengkaman Jepun bermula pada 9hb Jun 1945 apabila Divisi Kuasa Imperial Australia ke-9 menyerang kedudukan Jepun di Labuan.

·         Perang yang berlaku di Borneo Utara tamat dengan penyerahan kalah rasmi oleh:

ü  Leftenen Jeneral Masao Baba di Pulau Labuan pada 10hb September 1945,

ü  Kolonel Elimus di Papar pada 15hb September 1945

ü   Majer Akashi di Beaufort pada 17hb September 1945.

ü   Ini merupakan hasil pengeboman bersama Pasukan Perikatan (Australia, British,Amerika Syarikat dan New Zealand) yang dalam prosesnya juga memusnahkan bandar-bandar Sandakan, Jesselton dan Labuan.